Η καραντίνα φθείρει τον εγκέφαλό μας. 6 τρόποι για να προστατευτείς

Όλο αυτό το διάστημα της πανδημίας, η κοινωνική αποστασιοποίηση αποδείχτηκε η καλύτερη προστασία. Για αυτό, και για να προλάβουμε τα χειρότερα, εφαρμόστηκε η καραντίνα (μια σχετικά ακραία αλλά αποτελεσματική στρατηγική).

Αλλά ποιες μπορεί να είναι η επιπτώσεις της «κοινωνικής απομόνωσης» στον εγκέφαλό μας; Πώς επηρεάζεται το μυαλό μας όταν αποκοβόμαστε από την κοινωνία για παρατεταμένο διάστημα;

Οι επιστήμονες επιβεβαιώνουν ότι η μακρόχρονη απομόνωση όχι μόνο επηρεάζει την ψυχολογία μας αλλά βλάπτει και τις νοητικές μας ικανότητες.

Η έλλειψη κοινωνικής αλληλοεπίδρασης, υπολογίζεται ότι βλάπτει γενικώς την υγεία μας, προξενώντας ζημιά ίση με αυτή 15 τσιγάρων ημερησίως ή ενός προβλήματος κατάχρησης αλκοόλ. Σχετίζεται επίσης με πρόωρη γήρανση και θάνατο.

Είναι λοιπόν η καραντίνα κοινωνική απομόνωση; Μπορεί η τεχνολογία (facebook, twitter κ.λ.π.) να καλύψει το κενό της ζωντανής επαφής;

Γενικώς, όταν όλα γίνονται μακρόχρονα και μονότονα μέσω της τεχνολογίας, επέρχεται μια ρουτίνα και ο εγκέφαλός μας μπαίνει σε κατάσταση "αυτόματου πιλότου", χωρίς ιδιαίτερη δραστηριότητα. Αυτή η κατάσταση προξενεί απώλεια των νοητικών μας δεξιοτήτων. Ότι δεν δουλεύεται, φθείρεται.

Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον και όταν αποκόπτεται για μεγάλο χρονικό διάστημα από την κοινωνία, χάνει την οξύτητα του νου, τις επικοινωνιακές του δεξιότητες, την αντίληψη, την συναίσθηση.

Η κοινωνική απομόνωση δημιουργεί καταστάσεις κατάθλιψης, μονοτονίας, χάσιμο ενδιαφέροντος. Όλα αυτά αδρανοποιούν τις εγκεφαλικές μας λειτουργίες και η έλλειψη ερεθισμάτων δημιουργεί έλλειψη διεργασιών, στασιμότητα. Φαύλος κύκλος αδράνειας δηλαδή.

Ο άνθρωπος χρειάζεται να συνδέεται και να συναναστρέφεται με άλλους ανθρώπους. Αυτό τον κρατάει σε εγρήγορση. Το μοίρασμα της ζωής και της καθημερινότητας με άλλους ανθρώπους μας βοηθά να ισορροπούμε συναισθηματικά αλλά και να ακονίζουμε τις νοητικές μας ικανότητες. Διαφορετικά η μνήμη μας, η επικοινωνία και η ικανότητα λήψης αποφάσεων είναι από τα πρώτα πράγματα που πλήττονται.

 Επίσης κατά την διάρκεια της καραντίνας παρατηρήθηκε έκρηξη (και από ανάγκη) στη άσκοπη και υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της τηλεθέασης. Αλλά ως γνωστό η υπερβολική εξάρτηση από αυτά προκαλεί δομικές και λειτουργικές βλάβες στον εγκέφαλο, σε περιοχές που έχουν σχέση με την επεξεργασία των συναισθημάτων, την λήψη αποφάσεων, την προσοχή και τον έλεγχο. Καταλήγουμε απαθείς και ληθαργικοί.

Βεβαίως, με όλα αυτά που γράφω τώρα, δεν υπαινίF3σομαι ότι κακώς επιβλήθηκε η καραντίνα. Έπρεπε να προστατευθεί η ζωή. Και ίσως, δαγκώνω τη γλώσσα μου, ξαναβρεθούμε σε παρόμοιά κατάσταση από φθινόπωρο. Απλώς, όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, θα πρέπει να είμαστε ευέλικτοι και δημιουργικοί. Ακόμα και μέσα σε ένα στενό κελί στη φυλακή, υπάρχουν πράγματα που μπορεί κάποιος να κάνει για να κρατήσει το μυαλό του φρέσκο και κοφτερό. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές και ασκήσεις που εξασκούν το μυαλό μας, να το κρατούν σε φόρμα και υγεία, να δυναμώνουν συνολικά το ανοσοποιητικό σου σύστημα και να ελέγχουν το άγχος και τη στεναχώρια. Ο άνθρωπος πρέπει να μάθει να επιβιώνει σωματικά, συναισθηματικά και νοητικά κάτω από πίεση και σε αντίξοες συνθήκες. Οι δυσκολίες είναι μέρος της ζωής και δεν πρόκειται να σταματήσουν εδώ. Εμείς οφείλουμε να βρίσκουμε τρόπους διαχείρισης των κρίσεων και να ελισσόμαστε, ώστε να βγαίνουμε όσο πιο σώοι και υγιείς γίνεται.

Για αυτό πρέπει να θυμόμαστε: νέες, διαφορετικές και πρωτόγνωρες εμπειρίες βοηθούν το μυαλό μας να παραμένει σε επιφυλακή και ενεργό.

Για αυτό πρέπει στοχευμένα να εκθέτουμε το μυαλό μας σε διάφορες απαιτητικές καταστάσεις και ερεθίσματα. Να το «αναγκάσουμε» να ξεβολευτεί.

Να 6 τρόποι για να το πετύχετε ακόμα και σε περιόδους απομόνωσης.

Σωματική άσκηση. Έχει τεκμηριωθεί ότι η κίνηση γενικώς αυξάνει τη νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου και ενδυναμώνει βασικά συστήματα, όπως τη νευρογένεση, τη ρύθμιση του μεταβολισμού και την αγγειακή λειτουργεία. Βοηθάει τον εγκέφαλό μας να γεννά νέα κύτταρα και βελτιώνει την ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε σε νέες καταστάσεις και νέες συμπεριφορές.

Τι μπορείς να κάνεις όταν είσαι σε κατ’ οίκον περιορισμό;

Ας μην γελιόμαστε όρεξη χρειάζεται και όχι μηχανήματα για να γυμναστούμε. Σχεδόν παντού και πάντα μπορείς να κάνεις μερικές ασκήσεις ενδυνάμωσης και αντοχής (κάμψεις, επιτόπιο τρέξιμο ή αναπηδήσεις, ασκήσεις εδάφους, γιόγκα, βαράκια κ.λ.π). Βγες στην αυλή, στο μπαλκόνι, στην ταράτσα να σε δει ο ήλιος (βιταμίνη D, να αναπνεύσεις καθαρό αέρα). Προσάρμοσε τις ασκήσεις σου στις δυνατότητες και τις ευκαιρίες του περιβάλλοντος. Μην στερείς από τον εγκέφαλό σου τα οφέλη της φυσικής άσκησης.

Προκάλεσε το μυαλό σου

Όπως είπαμε κάθε τι νέο αναγκάζει το μυαλό μας να «ξυπνήσει». Οτιδήποτε νέο μαθαίνεις απαιτεί ενέργεια, σκέψη, προσπάθεια, αλλαγή και προσαρμογή κ.λ.π. Έτσι ενεργοποιείται ο εγκέφαλός μας και αναγκάζεται να εξελιχθεί και να κρατιέται ακμαίος ακόμα και σε προχωρημένη ηλικία. Δεκάδες πράγματα μπορεί να μάθει κάποιος ευρισκόμενος στο σπίτι του. Μια νέα γλώσσα, μουσική, ζωγραφική, κέντημα, σταυρόλεξο, σκάκι κ.λ.π.

Το μυαλό μας έχει άπειρες δυνατότητες, οι οποίες αναπτύσσονται μόνο αν τις προκαλέσουμε και τις χρησιμοποιήσουμε κατ’ επανάληψη.

Θέσε στόχους

Αν κάθε πρωί ξυπνάς χωρίς στόχους και σχέδιο, μπορεί να καταλήξεις στον καναπέ, άδειος και άνευρος. Έχοντας στόχους δίνεις κατεύθυνση και σκοπό στη ζωή σου. Δεν χρειάζεται πάντα να είναι κάτι βαρυσήμαντο και θεαματικό. Απλώς κάτι που να σου αρέσει, να σε ελκύει , να σε προκαλεί, έστω και λίγο. Κάτι που η επίτευξή του σε κάνει να νιώθεις όμορφα. Διάβασε 20 σελίδες ενός βιβλίου, γράψε 10 σειρές μιας ιστορίας, μάθε 5 λέξεις στα κινέζικα, κλάδεψε ένα δέντρο.

Γίνε πιο κοινωνικός

Παρόλο που το facebook, το twitter, το τηλέφωνο κ.λ.π. είναι μέρος της σύγχρονης ζωής, είναι σημαντικό να έχουμε ζωντανές κοινωνικές επαφές. Ειδικά αν ζεις μόνος, θα πρέπει να αναζητήσεις ενεργά την ζωντανή επικοινωνία με άλλους. Μην περιοριστείς στην ηλεκτρονική. Προσπάθησε να μιλάς στον γείτονα, στο συγκάτοικο, στα παιδιά, στο δρόμο, στα μαγαζιά, στις πλατείες. Βάλε στόχο (τώρα ειδικά που έληξε η καραντίνα) να γνωρίσεις ανθρώπους, να μοιραστείς εμπειρίες. Η ζωντανή επικοινωνία ενεργοποιεί πολλά μέρη του εγκεφάλου μας και όλες μας τις αισθήσεις.

 Μάθε ιστορίες και διηγήσου τες

Η αφήγηση ιστοριών, η εκφώνηση ενός λόγου, η απαγγελία ενός ποιήματος, ένα έξυπνο ανέκδοτο δίνουν χρώμα στη ζωή, φτερά στη φαντασία, ισορροπία συναισθηματική και ζωντάνια στον εγκέφαλο.

Τροφοδότησε τον εγκέφαλό σου με κατάλληλες τροφές

Κάθε όργανο του σώματός μας έχει ανάγκη από την τροφοδοσία με κατάλληλες ουσίες είτε για να λειτουργήσει αποδοτικά, είτε για να προστατευτεί ή και να θεραπευτεί. Έχει μεγάλη σημασία να γνωρίζουμε τι χρειάζεται ο εγκέφαλός μας για να αποδώσει σωστά. Πρέπει επίσης να ξέρουμε τι τον βλάπτει. Υπάρχουν βότανα που προστατεύουν και θεραπεύουν. Υπάρχουν τροφές που τον τροφοδοτούν με απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Ουσίες που τον καταστρέφουν. Ίσως χρειαζόμαστε κάποια συμπληρώματα. Οφείλουμε να μάθουμε τις λεπτομέρειες και να φτιάξουμε ένα πλάνο που θα φροντίζει και θα προστατεύει το πιο χρήσιμο όργανο τους εαυτού μας.